Należy przede wszystkim uświadomić sobie, że we wszystkich fazach powojennych stosunków między narodowych opierały się one, generalnie rzecz biorąc, na polityce pokojowego współistnienia i współżycia narodów. Coraz szersza akceptacja idei pokojowego współistnienia oraz pogłębiania i poszerzania treści tego pojęcia zapoczątkowały stadium ? w któ rym czynnik współpracy, choć stopniowo i nie bez okresowych zahamowań, a także bardziej zasadniczych sprzeczności, staje się siłą motoryczną stosunków międzynarodowych. Agregatowy charakter tych stosunków nie powinien przesłaniać podstawowej ich struktury, w której suwerenne państwa ? wchodzące w skład odnośnych zespołów ? pozostają bezpośrednimi inicjatorami i realizatorami polityki międzynarodowej. Specyficzne tradycje, potrzeby, możliwości i cele narodowe kształtują w zróżnicowany sposób pozycje i postępowanie poszczególnych krajów, muszą być uwzględnione i szanowane. Jest zrozumiałe, że państwa największe odgrywają w kształtowaniu skoordynowanej polityki, chociaż wpływy i funkcje poszczególnych krajów w dużym stopniu zależą nie tylko od ich potencjałów ludnościowych, militarnych czy gospodarczych, lecz także od cech narodowych, śmiałości intelektualnej, inicjatyw politycznych i kompleksu własnych doświadczeń w stosunkach z państwami różnych systemów.
